1
دانش پژوه سطح چهارفقه خانواده از افغانستان، مجتمع آموزش عالی بنت الهدی، جامعة المصطفی العالمیه، قم، ایران.
2
مدیر گروه علمی - تربیتی فقه خانواده، مجتمع آموزش عالی بنت الهدی، استادیار جامعة المصطفی العالمیة، قم، ایران.
چکیده
یکی از مهمترین مسائلی که در علم فقه و حقوق بررسی می‌‌شود، قاعده عسر و حرج است. به‌‌وسیله عسر و حرج بسیاری از احکام اولی ساقط می‌‌شود و حکم ثانوی بر آنها بار می‌‌گردد. یکی از این موارد، حق طلاق برای زوج است که در مواردی چون شقاق و عسر و حرج حق طلاق از زوج ساقط می‌‌شود. هدف از نوشتار حاضر بررسی سقوط حق طلاق به‌‌سبب عسر و حرج از منظر مذاهب اسلامی است که برای رسیدن به هدف از آیات و روایات و کلام فقها استفاده شده است. مقاله حاضر به‌‌روش توصیفی_تحلیلی و با استفاده از منابع فقهی نوشته شده است. نتایج پژوهش نشان می‌‌دهد که گستره قاعده نفی عسر و حرج که در فقه اهل سنت به‌‌نام المشقه تجلب التیسیر شهرت دارد شامل: عسر و حرج شخصی است که در حالت عادی برای افراد معمولی قابل تحمل نباشد و موقتی است. سقوط حق طلاق به‌‌سبب عسر و حرج در فقه شیعه زمانی قابل اجراست که زوج وظایف خود را انجام ندهد و زندگی زوجه با سختی و مشقت همراه باشد، مثل عدم پرداخت نفقه و سوء معاشرت و یا زمانی‌‌که زوج به بیماری صعب‌‌العلاج دچار شود و یا غیبت طولانی داشته باشد، اما در فقه اهل سنت از عسر و حرج در این مورد به ضرر یاد می‌‌شود که طلاق به‌‌سبب ضرر شامل بدرفتاری زوج است و دیگر موارد مثل بیماری و غیبت و شقاق عنوان خاص خود را دارد.
)