دانش پژوه کارشناسی ارشدفقه خانواده از افغانستان، مجتمع آموزش عالی بنت الهدی، جامعه المصطفی العالمیه.
چکیده
امتناع مکلف از اوامر و نواهی الهی چنانچه به‌سبب عدم قدرت وی باشد، رافع هرگونه تکلیف و عقاب است، اما اگر مکلف با سوء اختیار خویش شرایطی را سبب سازد که به‌‌موجب آن ناچار به عدم اتیان از اوامر الهی گردد به‌سبب قاعده الامتناع بالاختیار لا ینافی الاختیار، عمل وی ارادی و نامشروع تلقی می‌‌شود. بنابراین، آثار حقوقی و کیفری متناسب با آن را به‌‌دنبال خواهد داشت. باتوجه به اهمیت قاعده مذکور و کاربرد گسترده آن در فقه اسلامی، بررسی مستندات آن ضرورت دارد. ازاین‌‌رو نوشتار حاضر با هدف تبیین مستندات قاعده مذکور با روش تحلیلی – توصیفی صورت گرفته است. نگارنده پس از جمع‌‌آوری اطلاعات به‌‌صورت کتابخانه‌‌ای و تحلیل آن، بدین نتیجه دست یافت که هر چند بهترین مستند برای قاعده یاد شده، عقل است، اما می‌‌توان مستندات یا مؤیداتی در قرآن، سنت و اجماع برای این قاعده یافت.
)